| Vi velger å begynne vår historie den 4. november 1675. Da stakk det opp en sterk storm som om natten skulle føre til den 'Andre Allehelgensflom', som også hadde store følger for Amsterdam. Idag vet jeg kun om et synlig spor etter denne flommen og det besøkte jeg bl.a. under Tulipanturen, Påsken 2000. | We beginnen onze geschiedenis op de 4e november 1675. Toen stak er op een geweldige een sterk storm die 's nachts zou leiden tot de Tweede Allerheiligenvloed en die ook grote gevolgen had voor Amsterdam. Vandaag de dag ken ik slechts één zichtbaar spoor van deze vloed an dat bezocht ik naar aanleiding van de Tulpentocht, Pasen 2000. |
||
|
|||
 |
|||
Slike steder er det mange av i Nederland. De kjennetegnes av spesiellt to karakteristikker:
Her er det ved 300-års minnestund avduket et monument som vil holde minnet om hendelsen levende. |
Zulke plaatsen zijn er vele in Nederland. Ze zijn gekarakteriseerd door twee kenmerken:
Om de herinnering levend te houden is hier 300 jaar na het gebeuren een monument onthuld. |
||
 Skiltet forklarer hva som skjedde her: |
|||
 |
|||
Også Amsterdam kom delvis under vann p.g.a. at vannet gikk over og gjennom dikene som skulle beskytte byen. |
Ook Amsterdam kwam gedeeltelijk onder water te staankom omdat het water over en door de dijken stroomde die de stad moesten beschermen. 
|
| Bystyret bevilget da de middlene som skulle til for å sikre byen mot flom og oppgaven ble lagt til
en kommite bestående av borgemestrene og notabler, deribland den senere borgemester, og
videnskapsmann
Johannes Hudde. Etter at byens flomvern var blitt forbedret, tok Hudde et initiativ for å rydde opp i kaoset av referansenivåer og begynte med å måle flovannstand i et helt år, hver natt, utenom januar og februar. Han fant ut at det middlere sommerflonivå i IJ-fjorden (alså ikke det middlere havnivå), avvek ubetydelig fra det nivå som da var kjent som 'Stadspeil'. (IJ-fjorden hadde denne gangen åpen forbindelse med Zuydersjøen som igjen var forbundet med Nordsjøen. Zuydersjøen ble først i 1932 avstengt fra havet, og tidevannet er blitt borte foran slusene i Amsterdam.) Han tolket målingene da også som en bekreftelse på at Stadspeil var identisk med det middlere sommerflonivå. Borgemester Hudde fikk laget åtte marmor stener utstyrt med et vannrett spor og fikk de murt de inn på åtte sluser og broer for å markere høyden på sjødikene: SJØDIKSHØYDE ------- NI FOT OG FEM TOMMER OVER STADSPEIL Stadspeil.  |
Het stadsbestuur gaf toestemming voor het gebruik van middelen om de stad te bschermen tegen wateroverlast en het werk werd uitbesteed aan een commitée dat bestond uit burgemeesters en notabelen, waaronder de latere burgemeester, en
wiskundige
Johannes Hudde. Nadat dit werk uitgevoerd was nam Hudde het initiatief om op te ruimen in de chaos van referentieniveaus en begon met het meten van het z.g. zomervloed niveau, iedere nacht gedurende een jaar, behalve in januari en februari. Hij ontdekte dat de gemiddelde zomervloedhoogte in het IJ (m.a.o. niet het gemiddelde zeeniveau), slechts zeer weinig afweek van het nivå dat toen bekend stond onder de naam 'Stadspeil'. (Het IJ stond in die tijd in popen verbinding met de Zuiderzee, die weer verbonden was met de Noordzee. De Zuiderzee werd eerst in 1932 afgesloten en het getij voor de sluizen van Amsterdam was daarmee verdwenen.) Hudde interpreteerde de metingen als bewijs voor het gelijk zijn van Stadspeil en de gemiddelde zomervloedstand. Burgemester Hudde liet toen acht marmeren stenen maken, die voorzien waren van een inscriptie en een horizontale groef en liet die inmetselen in acht sluizen en bruggen om de hoogte van de zeedijken aan te geven: ZEEDYKSHOOGTE ---- NEGEN VOET EN VIJF DUIMEN BOVEN STADSPEIL |
| I Eenhoornsluis er fortsatt en av disse sten på plass i rett høyde (den siate?). Eenhoornsluis (sluse) ligger like ved broen mellom Haarlemmerstraat og Haarlemmedijk over Prinsengracht. Slusen er bygget i 1657 og oppnevnt etter en bryggeri som lå ved Brouwersgracht. Da slusen ble bygd var den én av de mange sluser som hindret floen å komme inn i byen. På bildet nedenfor, som jeg har kopiert fra websiden av Frans Kwaad, ser vi de nordlige slusedørene med Huddes sten halv skjult bak slusedøren. |
In de Eenhoornsluis zit één van deze stenen nog op zijn plaats (de laatste?). Eenhoornsluis ligt bij de brud tussen de Haarlemmerstraat en Haarlemmedijk over de Prinsengracht. De sluis is in 1657 gebouwd en heeft zijn naam te danken aan een brouwerij aan de Brouwersgracht. Teon de sluis werd gebouwd was het één van de vele sluizen die verhinderde dat de vloed de stad kon bereiken. Op de foto hieronde, die ik gecopieerd heb van website van Frans Kwaad, zien we de N. sluisdeur met de Hudde-steen half verscholen achter de sluisdeur. |
 |
|
| Fra nært hold ser stenen ut som følgende: | Van dichtbij ziet de steen er uit als volgt: |
 |
|
Johannes Hudde døde i 1704 og ligger gegravet i Oude Kerk, se Graven-op-Internet, søk på 'Johannes Hudde'. |
Johannes Hudde stierf in 1704 en ligt begraven in de Oude Kerk, zie Graven-op-Internet, zoek naar 'Johannes Hudde'. |